Adolygiad Reid o Drefniadau Ariannu Ymchwil ac Arloesedd yng Nghymru

Mae cyhoeddi adolygiad yr Athro Graeme Reid o Gyllid Ymchwil ac Arloesedd yng Nghymru yn ddiweddar, yn achos i ddathlu.

Roeddwn yn aelod o’r panel cynghori fu’n edrych ar y cryfderau, y bylchau a’r potensial er mwyn datblygu ymchwil a gweithgarwch arloesedd cryf yn y dyfodol.

Roedd yn adeiladu ar argymhellion yr Athro Ian Diamond ar gyfer ariannu ymchwil a throsglwyddo gwybodaeth yn ei adolygiad o addysg uwch a threfniadau cyllid myfyrwyr yng Nghymru.

Mae Llywodraeth Cymru – a gomisiynodd adroddiad Reid – wedi ymrwymo i gyflwyno’r argymhellion, sy’n cynnwys:

• sefydlu Swyddfa Ymchwil ac Arloesedd Cymru newydd yn Llundain i gynyddu amlygrwydd a dylanwad ymchwil o Gymru;
• £30m yn ychwanegol y flwyddyn i gymell ymchwilwyr i ennill rhagor o arian gan fyd busnes a thu hwnt i Gymru; a
• chreu un brand cyffredinol ar gyfer ei gyllid ymchwil ac arloesedd i gynyddu amlygrwydd, cydlyniad ac effaith ymchwil ac arloesi a ariennir gan Lywodraeth Cymru, yng Nghymru.

Mae hyn oll i’w groesawu’n fawr wrth i ni wynebu heriau Brexit, ac maent yn clymu’n dwt â’r cyfleoedd a gyflwynir gan Gronfa Her y Strategaeth Ddiwydiannol.

Ar hyn o bryd, mae ein prifysgolion yn cyfrif am bron i hanner y sylfaen ymchwil yng Nghymru. Maent mewn sefyllfa dda i adeiladu partneriaethau a manteisio ar gyfleoedd ymchwil ac arloesedd.

Yn ystod ei adolygiad, gwelodd yr Athro Reid enghreifftiau o effaith a llwyddiant cenedlaethol a rhyngwladol ar draws rhagoriaeth ymchwil prifysgolion yng Nghymru.

Serch hynny, gallwn wneud mwy. Mae’n hanfodol – fel yr amlygwyd gan Dasglu Cynyddu Gwerth Cymru mewn adroddiad diweddar – bod ein buddiannau’n cyd-fynd, ein bod yn adeiladu dulliau cyfathrebu o ansawdd uchel ac yn cynnal perthynas ardderchog.

Rhaid i Gymru hwyluso a chyflymu gwaith mewn cyd-ganolfannau Ymchwil a Datblygu ar gampysau sy’n canolbwyntio ar dechnolegau sy’n dod i’r amlwg. Bydd Campws Arloesedd Caerdydd, sy’n cael ei ddatblygu gan Bouygues UK, yn ein galluogi i wneud hynny.

Yn ogystal, rhaid i brifysgolion a chyflogwyr gydweithio’n agosach er mwyn ymateb i anghenion sgiliau’r wlad drwy gyd-ddylunio cwricwla, ail-sgilio gydol oes, a datblygiad proffesiynol parhaus.

Mae’n werth cofio bod gan brifysgolion Cymru’r ganran uchaf o ymchwil sy’n ‘arwain y byd’ o ran effaith, yn y Deyrnas Unedig.

Fel y nododd yr Athro Reid, mae cyllideb gynyddol UKRI erbyn hyn yn cyflwyno cyfleoedd o bwys i fusnesau a phrifysgolion Cymru ennill cyllid ychwanegol a llywio cystadleurwydd ar y cyd yn y sector ymchwil ac arloesedd.

Rhaid i ni weithio gyda’n gilydd i wneud yn siŵr ein bod yn manteisio i’r eithaf ar y cyfleoedd hyn.