RemakerSpace yn ail-lunio’r dyfodol 

Cynaliadwyedd, swyddi gwyrdd, twf gwydn: geiriau a fydd yn fwyfwy amlwg wrth i’r DU baratoi ar gyfer Cynhadledd Newid Hinsawdd y Cenhedloedd Unedig yr hydref hwn. Sut gall Cymru, sydd yn drydydd yn y byd ar gyfer ailgylchu, gyfrannu at garbon ‘sero net’ erbyn 2050, yn unol â digwyddiad COP26 Glasgow? Mae canolfan newydd yng Nghaerdydd, RemakerSpace, yn cau’r bwlch rhwng diwydiant ac addysg – dau sector sydd wrth wraidd datrys yr her fyd-eang hon. Wedi ymrwymo i gefnogi’r economi gylchol, bydd y sefydliadau nid er elw’n gyrru ail-weithgynhyrchu, atgyweirio, ailddefnyddio ac ailgynllunio. Mae’r athrawon Aris Syntetos a Daniel Eyers yn egluro sefydliad RemakerSpace. 

‘Rydyn ni’n byw mewn cymdeithas sy’n taflu pethau. Ers cenedlaethau, mae’r byd wedi bod yn creu, defnyddio a gwaredu cynhyrchion. Mewn byd gorlawn, mae gollwng gwastraff i safleoedd tirlenwi, ei losgi neu ei gludo i’w ‘brosesu’ mewn gweithfeydd tramor yn anghynaladwy – yn enwedig os yw’r DU am gyflawni ‘sero net’ erbyn 2050, a helpu i leihau colli bioamrywiaeth fyd-eang erbyn 2030. 

Bydd cadw caead ar godiad tymheredd byd-eang 1.5°C yn golygu mwy na newid i ynni adnewyddadwy, ynni gwyrdd ac ailgylchu. Er eu bod yn rhan o’r ateb, gellir dadlau bod newid modelau economaidd a meddyliau yn bwysicach. 

Mae’r syniad o’r economi ‘gylchol’ – lle mae cynhyrchion yn cael eu hailddefnyddio, eu hatgyweirio a’u hail-weithgynhyrchu – yn sail i RemakerSpace. Yn amgylcheddol, mae ail-weithgynhyrchu yn caniatáu i ni ailfywiogi cynhyrchion a ddefnyddir ac adfer eu bywydau gwaith, gan gyfrannu’n gadarnhaol at yr economi a chreu swyddi gwyrdd. Ond dim ond os ydym yn ennill calonnau a meddyliau y gallwn wneud hynny. 

Mae cenhadaeth RemakerSpace yn ymwneud â newid agweddau. Yn gyntaf, codi ymwybyddiaeth o ailddefnyddio, atgyweirio ac ail-weithgynhyrchu i annog pobl i gymryd rhan yn y gymdeithas. Yn ail, i dynnu sylw at y buddion y mae ail-weithgynhyrchu ac atgyweirio yn eu cynnig i fusnesau, lle mae’r enillion ar fuddsoddiad ar ail-weithgynhyrchu hyd at bum gwaith yn uwch na chynhyrchu newydd. Ac yn drydydd, annog dyluniad cynhyrchion sydd ag ystyriaethau atgyweirio ac ar ôl oes mewn golwg, lle mae sefydliadau’n mabwysiadu technolegau newydd fel Gweithgynhyrchu Ychwanegol (Argraffu 3D) ac atebion arloesol ar gyfer prosesu gwastraff. 

Mae RemakerSpace wedi’i greu gan Sefydliad Gweithgynhyrchu, Logisteg a Rhestr PARC Prifysgol Caerdydd ac mae’n gweithredu gyda chefnogaeth DSV. 

Bydd yn cefnogi estyniad cylch bywyd cynnyrch ac yn rhoi diwedd ar ddarfodiad wedi’i gynllunio. Yn anad dim, nod y ganolfan yw sbarduno newidiadau agwedd sylfaenol i’r ffordd yr ydym yn dylunio, bwyta a gwaredu cynhyrchion trwy weithdai ymarferol a hyfforddiant wedi’u hanelu at ddiwydiant, ysgolion, myfyrwyr a’r cyhoedd yn ehangach.  

Mae RmakerSpace yn eiriolwr gweithredol dros, ac yn cymryd rhan wrth fynd ar drywydd nodau cynaliadwyedd y Cenhedloedd Unedig, ac yn gefnogwr Deddf Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru).  

Mae ein huchelgeisiau yn feiddgar, ac yn cynnwys helpu Cymru i ddod yn arweinydd byd-eang ym maes ailgylchu. Rydym am gael gwared â phlastig untro yn raddol, gwneud casglu gwastraff yn wyrddach, osgoi gwastraff bwyd trwy edrych ar y gadwyn fwyd gyfan a blaenoriaethu’r defnydd o bren. Wrth i ni ail-wneud ac ailgylchu mwy o eitemau, ein nod yw helpu ac addysgu cymunedau i wneud y pethau bach sy’n cyfrannu at wneud gwahaniaeth mawr – a helpu busnesau i wneud arian o’u gwastraff. 

Yn cynnwys offer a ariennir yn gyfan gwbl gan Lywodraeth Cymru, bydd RemakerSpace yn eistedd y tu mewn i adeilad sbarc | spark newydd hardd Caerdydd  ar Gampws Arloesedd Caerdydd. Wedi’i leoli fel Cartref Arloesedd y Brifysgol, sbarc yw lle bydd addysgwyr, entrepreneuriaid a buddsoddwyr yn creu cynhyrchion, prosesau a ffyrdd newydd o weithio.  

Yn ogystal â chynnig arbenigedd i fusnesau wrth weithredu strategaethau ail-weithgynhyrchu, byddwn yn galluogi unigolion i atgyweirio eitemau trydanol bach, dodrefn (yn enwedig pren), gemwaith, dillad a nwyddau cartref cyffredinol, gan atal cynhyrchu gwastraff.  

Trwy arwain busnesau, byddwn yn eu helpu i ddatblygu nwyddau y gellir eu hail-weithgynhyrchu yn hawdd, gan atal cynhyrchu gwastraff yn y dyfodol wrth sicrhau mantais gystadleuol trwy optimeiddio’r gadwyn gyflenwi. 

Gyda chefnogaeth staff proffesiynol amser llawn, bydd RemakerSpace yn ‘gyntaf’ fyd-eang – partneriaeth dair ffordd rhwng y byd academaidd, diwydiant a’r llywodraeth gyda nod cyffredin a rennir i gefnogi’r economi gylchol trwy ymestyn cylch bywyd cynnyrch, rheoli darfodiad ac addasu ymddygiad cynaliadwy.  

Bydd yn caniatáu i arbenigwyr adeiladu corpws o wybodaeth o amgylch yr economi gylchol, galluogi diwydiant i ddyfeisio a threialu cynhyrchion gwell a llai niweidiol, a gweithredu fel cyfeiriad ar gyfer addysg ac ymwybyddiaeth ynghylch atgyweirio, ail-weithgynhyrchu ac ailgynllunio.    

Yn ogystal, bydd yn adeiladu ar enw da Cymru fel cenedl ailgylchu. Mae data gan elusen Wales Recycles WRAP yn dangos bod 92% ohonom bellach yn ailgylchu gartref yn rheolaidd, gyda 55% ohonom yn ailgylchu mwy nag yr oeddem flwyddyn yn ôl, a bron i ddwy ran o dair (63%) o deuluoedd yn ailgylchu mwy dros yr un cyfnod. 

Ein nod fel di-elw cyntaf Cymru yw gyrru trosglwyddiad y byd i gadwyni cyflenwi wedi’u dadreoleiddio. I bob pwrpas, ein nod yw sgwario’r economi gylchol.” 

I gael mwy o wybodaeth am weithio gyda RemakerSpace, cysylltwch â’r Athro Aris Syntetos neu Dr Daniel Eyers