Ar y ffordd i gymdeithas ddoethach

Mae SBARC yn cynnull arbenigedd dan arweiniad y gwyddorau cymdeithasol i fynd i’r afael â heriau cymdeithasol cymhleth. Wedi’i sbarduno gan greadigrwydd, chwilfrydedd ac entrepreneuriaeth, nod ei ymchwilwyr yw creu ‘cymdeithas ddoethach’ i helpu unigolion, cymunedau a sefydliadau i ymateb yn well i’r materion hyn. Yma, mae’r cyfarwyddwr academaidd yr Athro Chris Taylor yn nodi map ffordd ar gyfer sut mae Parc Ymchwil y Gwyddorau Cymdeithasol yn anelu at gyfrannu at gymdeithas ddoethach dros y tair blynedd nesaf.

“Mae ymchwil y gwyddorau cymdeithasol wedi cyrraedd trobwynt mawr. Mae’r heriau sy’n wynebu cymdeithas yn cynyddu ac yn dod yn fwy cymhleth: mae mynd i’r afael ag anghydraddoldebau economaidd ac anghyfiawnder cymdeithasol, datblygu gwasanaethau cyhoeddus effeithiol a lleihau niwed dynol i’n hamgylchedd naturiol yn parhau i fod yn anodd iawn.

Yn SBARC, rydym yn cydnabod nad oes atebion syml. Ni all ymchwil yn unig ddarparu atebion. Fel parc ymchwil gwyddorau cymdeithasol cyntaf y byd, sy’n canolbwyntio ar gymhlethdod, ansicrwydd a dychymyg, ein nod yw mynd i’r afael â nodau sy’n newid yn gyson, a lle mae gan bob datrysiad ganlyniadau amrywiol, yn aml yn dibynnu ar amodau lleol.

Gan gydleoli ymchwilwyr gwyddorau cymdeithasol blaenllaw gyda chwmnïau preifat, cyrff cyhoeddus, y trydydd sector a sefydliadau cymunedol, rydym yn gweithio tuag at bwrpas cyffredin – i greu cymdeithas ddoethach: helpu unigolion, cymunedau a sefydliadau i ddeall a datblygu atebion i’r heriau yr ydym yn eu hwynebu gyda’n gilydd mewn ffyrdd sydd hefyd yn cyfrannu at ganlyniadau tecach.

Yn ganolog i’r gymuned SPARK mae canolfannau a sefydliadau ymchwil dan arweiniad gwyddor gymdeithasol Prifysgol Caerdydd, gan gynhyrchu dros £10M o incwm ymchwil blynyddol i ymgymryd â dulliau cymysg a rhyngddisgyblaethol sy’n wybodus, yn canolbwyntio ar atebion, yn ddamcaniaethol.

Mae ein harbenigedd yn cwmpasu ystod eang o feysydd ymchwil cymdeithasol ac economaidd, gan gynnwys: trosedd a diogelwch, gwella iechyd y cyhoedd, gofal cymdeithasol plant ac oedolion, polisi arloesi, addysg, cyflogadwyedd a gweithleoedd, arloesi gwasanaethau cyhoeddus, tai a digartrefedd, yr economi gylchol, cymdeithas sifil a chyfranogiad cymdeithasol, diwydiannau creadigol, economeg ranbarthol a lleoedd, iechyd meddwl a lles, casineb a throsedd ar-lein, ymddygiad newid hinsawdd, arloesi digidol, a gwella polisi cyhoeddus.

Mae ein Map Ffordd SBARC (2023-25) yn darparu fframwaith cyffredinol ar gyfer ein cymuned o ymchwilwyr academaidd, cwmnïau sector preifat, cyrff sector cyhoeddus, sefydliadau’r trydydd sector a sefydliadau cymunedol lleol i gyflawni ein huchelgeisiau ar y cyd, gan weithio gyda’n chwaer sefydliad, Arloesedd Caerdydd, i feithrin a datblygu partneriaethau diwydiant.

Yn gyntaf, byddwn yn datblygu cymuned yn SBARC sy’n ymroi i weledigaeth gyffredinol o fynd i’r afael â heriau cymhleth sy’n wynebu cymdeithasau: cydleoli cynhyrchwyr a defnyddwyr ymchwil gwyddorau cymdeithasol; Cefnogi ecosystem ymchwil ac arloesi sy’n denu buddsoddiad parhaus ac annog cyd-gynhyrchu a defnyddio ymchwil a’i chanlyniadau.

Yn ail, ein nod yw hyrwyddo a chefnogi dysgu sefydliadol ar draws cymuned SBARC a’n partneriaid. Ein hamcanion dysgu craidd yw sut i sicrhau cydweithrediad gwirioneddol ac ystyrlon ar draws disgyblaethau a systemau, delio ag ansicrwydd a chymhlethdod, a chreu effeithiau hirdymor, cynaliadwy. Byddwn yn gwneud hyn drwy ddatblygu adnoddau ac offer i greu, cadw, trosglwyddo a defnyddio ein dysgu.

Yn ogystal, byddwn yn annog mwy o greadigrwydd ac arbrofi. Bydd dylunio, profi a mireinio arferion ymchwil – methodolegol, damcaniaethol a sefydliadol – yn annog mwy o ddychymyg wrth gynhyrchu a defnyddio ymchwil a arweinir gan y gwyddorau cymdeithasol i fynd i’r afael â heriau cymhleth. Byddwn yn dylunio ac yn profi ein hatebion ein hunain ond byddwn yn canolbwyntio ar nodau llesiant Deddf Cenedlaethau’r Dyfodol yng Nghymru: ffyniant, gwydnwch, iechyd, cydraddoldeb, cydlyniant, bywiogrwydd diwylliannol a chyfrifoldeb byd-eang.

Yn olaf, byddwn yn cynyddu ein dysgu a’n hymchwil i sicrhau’r effaith fwyaf. Gan ddefnyddio ein dysgu i ddylanwadu ar lunio polisïau a newid systemau, byddwn yn ehangu ein hymchwil a’n datblygiadau arloesol i gyd-destunau eraill, ac yn graddio’n ddwfn, gan greu perthnasoedd cymdeithasol newydd a diwallu anghenion lleol. Byddwn yn gwneud hyn drwy ddylunio ymchwil raglennol uchelgeisiol, datblygu allbynnau integredig, a sicrhau bod ein gwaith yn cyfrannu at gymdeithas ddoethach trwy angorfeydd dinesig, gan sicrhau manteision i’w cymunedau lleol.

Yn fyr, byddwn yn rhannu ein stori i ddarparu ysbrydoliaeth, mewnwelediad ac arweinyddiaeth i fentrau eraill ledled y byd. Rydym yn gweithio gyda bron i 100 o sefydliadau academaidd ac anacademaidd y tu allan i’r DU ac ar draws pob cyfandir yn y byd. Trwy gymhwyso a phrofi ein hymchwil yn lleol, nod SBARC yw sicrhau newid sylweddol wrth fynd i’r afael â heriau byd-eang cymhleth.”

Yr Athro Chris Taylor, Cyfarwyddwr, SBARC.

taylorcm@caerdydd.ac.uk