Neges gan yr Is-Ganghellor i’r staff

Annwyl gydweithiwr,

Mae’n ddyletswydd ar wasg rydd i ddwyn llywodraethau i gyfrif. Felly, nid yw’n syndod bod holl lywodraethau’r DU yn cael eu herio ynghylch materion sy’n ymwneud â’r coronafeirws e.e. cynnal profion a darparu Cyfarpar Diogelu Personol (PPE). Mae hefyd yn gwbl addas bod y gwrthbleidiau yn holi ac yn cwestiynu’r llywodraeth a yw popeth posibl yn cael ei wneud i helpu’r sefyllfa. Fodd bynnag, ni ddylem anghofio ein bod yng nghanol argyfwng cenedlaethol a bod pobl, ar y cyfan, yn gwneud eu gorau mewn amgylchiadau anodd dros ben. Mae beirniadaeth adeiladol yn bwysig ac o gymorth, a gall arwain at ganlyniadau gwell. Fodd bynnag, nid yw sefyllfa lle mae herio a beirniadu adeiladol yn troi’n gyfle i feio eraill yn mynd i fod o fudd i unrhyw un. Ni fydd unrhyw ymgais amlwg i sgorio pwyntiau gwleidyddol megis beio Sefydliad Iechyd y Byd am beidio â chymryd y coronafeirws o ddifrif yn ddigon cynnar, o unrhyw gymorth er mwyn lleihau’r niwed a achosir gan y feirws, nac yn arafu ei ledaeniad. Yn yr un modd, gallech fod wedi gweld penawdau fel ‘Pwy sydd i’w feio am argyfwng y coronoafeirws ym Mhrydain?’ yn The Guardian, neu lu o erthyglau eraill sy’n dadlau bod gwledydd eraill yn ymdopi’n well â’r argyfwng. Os edrychwch ar y wasg o gwmpas y byd, yr hyn sy’n ddiddorol yw bod llawer o wledydd yn dweud yr un peth; o edrych ar draws ffiniau, mae’r ymagweddau a fabwysiadwyd gan wledydd eraill yn aml yn gallu ymddangos yn fwy effeithiol. Ac eto, nid oes consensws mewn gwirionedd ar hyn o bryd o ran p’un ai agwedd fwy llac Sweden neu’r un llawer llymach yn Sbaen fydd yn gweithio orau yn y pen draw. Mae hyn yn arbennig o wir gan nad ydym yn gwybod digon am effaith gwahaniaethau demograffig, dwysedd poblogaethau a llu o newidynnau eraill i allu dod i gasgliadau cadarn. Yn anffodus, bydd y pandemig hwn yn para am amser maith eto ac nid oes unrhyw un gwybod a yw’r gwaethaf y tu ôl i ni, neu a fydd yr un broblem yn codi eto dro ar ôl tro. Hyd yn oed yn yr Almaen, lle mae’r lefelau paratoi a’r ymateb gan iechyd cyhoeddus yn cael eu hystyried fel esiamplau i bawb arall, mae’n anodd osgoi penawdau fel ‘A yw gwledydd eraill yn gwneud yn WELL na ni yn y frwydr yn erbyn y coronafeirws?’, er mai ym mhapur tabloid Bild-Zeitung y gwelwyd hwn, fel y mae’r priflythrennau’n ei awgrymu. Yn yr un modd, nid y wlad hon yn unig sydd wedi cael trafferth darparu cyfarpar diogelu personol; mae’r protestiadau gan weithwyr iechyd yn UDA a chwynion tebyg mewn gwledydd eraill yn Ewrop yn enghreifftiau clir o hynny. Er bod rhaid dwyn yr awdurdodau i gyfrif mewn democratiaeth, y pwynt rwyf yn ceisio ei wneud yw bod cyhuddo’r pedair llywodraeth o fethiannau honedig yn y gorffennol wrth ymateb i’r argyfwng yn gallu bod yn wrth-gynhyrchiol ac y gallai anwybyddu ymdrechion cyfunol llawer o bobl sy’n gwneud eu gorau mewn sefyllfa anodd. Yma ym Mhrifysgol Caerdydd, rydym wedi bod yn cydweithio’n agos â Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU. Er nad yw popeth yn gweithio’n berffaith bob amser – ceir problemau cyfathrebu o dro i dro – mae’r bartneriaeth yn parhau i fod yn ardderchog. Rydym eisoes wedi cyflawni llawer iawn gyda’n gilydd a byddwn yn parhau i gefnogi ym mha bynnag ffyrdd y gallwn.

Gan symud ymlaen, rwyf yn ymwybodol bod yr ebyst wythnosol hyn sy’n ymwneud â’r cyfyngiadau symud yn tueddu i gyrraedd ar nos Wener. Gall hyn achosi mwy o waith dros y penwythnos wrth ateb ymholiadau ac ymatebion. Felly, rwyf am geisio anfon y rhain ar ddydd Iau, os oes modd, ac mae hyn yn gwneud perffaith synnwyr yr wythnos hon gan ei bod yn Ddiwrnod Lles yfory. Hoffwn eich atgoffa mai cyfle i chi ofalu am eich lles eich hun yw hwn, ac mai chi sydd i benderfynu ar y ffordd orau o wneud hynny. Yn bersonol, mae gen i ddarn i’w ysgrifennu y bydd angen imi ganolbwyntio arno, felly byddaf yn treulio amser yn gwneud hynny yfory. Mae gen i hefyd rywfaint o waith glanhau a thacluso i’w wneud fydd yn gwella’r profiad o weithio gartref yr wythnos nesaf. Mae hefyd yn gyfle i wneud ymarfer corff wrth gwrs. Gobeithio y byddwch yn gallu cael y budd mwyaf o’r diwrnod. Os oes rhaid i chi weithio yfory er mwyn cynnal ein gwasanaethau hanfodol, trefnwch ddyddiad arall ar gyfer eich Diwrnod Lles gyda’ch rheolwr llinell. Ar ben hynny, gallai gweithwyr allweddol sy’n gorfod dod i mewn ar dri diwrnod neu ragor yr wythnos fod yn gymwys i gael lwfans; os nad ydych yn siŵr, mae cyngor ar gael yma.

Yr wythnos ddiwethaf fe wnes i addo rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i chi am ein strwythurau rheoli diwygiedig fydd ar waith drwy gydol cyfnod yr argyfwng presennol (nid yn ystod y cyfyngiadau caeth yn unig, ond hefyd nes byddwn yn dychwelyd i sefyllfa fwy arferol). Os edrychwch ar y strwythur diwygiedig yma, fe welwch fod Bwrdd Gweithredol y Brifysgol a Bwrdd y Gwasanaethau Proffesiynol yn parhau â’u gwaith arferol, ond mae gennym bellach grwpiau sy’n gweithio ar faterion allweddol fel sut i reoli lefelau gwahanol o gyfyngiadau, ac ystyriaethau mewn cysylltiad â gweithgareddau craidd fel ymchwil, addysg a recriwtio myfyrwyr. Mae’r pwynt olaf yn arbennig o bwysig oherwydd bydd ein sefyllfa ariannol yn y flwyddyn academaidd nesaf yn dibynnu i raddau helaeth ar beth fydd yn digwydd o ran recriwtio myfyrwyr. Byddaf yn trafod ein rhagolygon ariannol unwaith eto yr wythnos nesaf yn ogystal â sut y bydd angen i ni ail-lunio Y Ffordd Ymlaen 2018-23 yn y sefyllfa sydd ohoni. I bwysleisio’r pwyntiau a godais yr wythnos ddiwethaf, bydd yn dibynnu ar gydweithio agos rhwng cydweithwyr academaidd a’r Gwasanaethau Proffesiynol yn ogystal ag ymgynghori, lle bo’n briodol, â swyddogion Undeb y Myfyrwyr. Drwy wneud hyn, ein nod yw cynnig atebion ystyriol ac ymarferol y gallwn eu rhoi ar waith yn hwylus a’u cyfathrebu’n glir.

Yn olaf, mae’r Athro Christine Bundy yn Ysgol y Gwyddorau Gofal Iechyd yn arwain prosiect ymchwil pwysig sy’n edrych ar sut rydym yn oll yn meddwl, yn teimlo ac yn ymdopi yn ystod y pandemig. Yn ôl pob tebyg bydd pob un ohonom wedi dechrau sgyrsiau drwy nodi pa mor ryfedd yw’r oes ohoni, a bydd y prosiect hwn yn ceisio edrych yn fanwl ar beth mae hynny’n ei olygu mewn gwirionedd o ran sut mae’n effeithio ar bobl. Mae’r Athro Bundy a’i chydweithwyr wedi lansio arolwg sy’n ceisio nodi ymddygiadau ymdopi cyffredin a ffyrdd a allai helpu pobl i gynnal neu fabwysiadu ymddygiadau iach a/neu osgoi dewisiadau nad ydynt o les i’w hiechyd. Byddwn yn eich annog i gymryd rhan os ydych yn teimlo eich bod yn gallu gwneud hynny oherwydd gorau po fwyaf o ddata a gesglir er mwyn i’r canlyniadau fod mor ddibynadwy a defnyddiol â phosibl.

Dymuniadau gorau,

Colin Riordan
Is-Ganghellor