Datblygu Cymuned Ymarfer traws-sector: Patrwm ar gyfer rhannu gwybodaeth, sgiliau a chysylltiadau

Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae cydweithio traws-sector wedi dod yn fwyfwy amlwg yn y byd ymchwil. Yn y cyd-destun hwn, mae SPARK wedi bod yn archwilio sut y gall Cymunedau Ymarfer (CoPs) weithredu fel strwythurau effeithiol ar gyfer meithrin cydweithio a chyfnewid gwybodaeth ar draws sectorau a meysydd. Mae’r blog hwn yn trafod sefydlu ac esblygiad Cymuned Ymarfer Dulliau Ymchwil Creadigol ac Arloesol y mae SPARK yn ei chynnal, gan olrhain ei datblygiad fel lle archwiliol a chefnogol ar gyfer dysgu ac arbrofi.

O Theori i Ymarfer: Beth yw Cymuned Ymarfer?

Gan dynnu ar ysgrifau Etienne a Beverly Wenger-Trayner (2015) ar CoPs, gwelwn eu bod yn dibynnu ar dri elfen graidd: y parth (y maes diddordeb a rennir), y gymuned (y cysylltiadau cymdeithasol a ffurfir), a’r ymarfer (y repertoire cyffredin o offer, cysyniadau a fframweithiau a ddefnyddir). Yn draddodiadol, mae CoPs yn canolbwyntio ar ddysgu gan gymheiriaid, rhannu gwybodaeth, a datrys problemau ar y cyd, gan adeiladu diwylliant o gydweithio ac ymddiriedaeth.

Sefydlwyd Cymuned Ymarfer Dulliau Ymchwil Creadigol ac Arloesol yn SPARK i ddod â phobl amrywiol o Gaerdydd a thu hwnt ynghyd, gan gynnwys ymchwilwyr academaidd, myfyrwyr ôl-raddedig, gweithwyr sector trydyddol, gweithwyr sector cyhoeddus, ac entrepreneuriaid cymdeithasol. Mae’r aelodau hyn yn cael eu huno gan eu diddordeb cyffredin mewn dulliau ymchwil creadigol a’u hawydd i archwilio sut y gall y dulliau hyn wella eu gwaith. Dyluniwyd y CoP fel lle anffurfiol a chroesawgar lle gallai syniadau gael eu cyfnewid, dulliau gael eu profi, a rhwydwaith cefnogi gan gymheiriaid gael ei feithrin. O’r cychwyn cyntaf, y nod oedd adeiladu cymuned sy’n dathlu arbenigedd ymarferol ochr yn ochr â sgiliau traddodiadol sy’n cael eu harwain gan ymchwil.

Y Daith: Cyd-greu’r Sylfeini ac Adeiladu Momentwm

Dechreuodd datblygiad y CoP gyda chyfres o weithdai blasu dulliau ymchwil creadigol a chydweithredol, a frandwyd fel ‘Gweithdai Magpie Dulliau’, a gynhaliwyd gan SPARK yn 2023. Daeth y gweithdai hyn â grŵp bach o unigolion ynghyd yn SPARK – o’r byd academaidd a’r sector trydyddol – a oedd â diddordeb mewn dulliau creadigol. Awgrymodd llwyddiant y gweithdai hyn awydd am gydweithio pellach, gan arwain at sesiynau cydgynllunio hwyr yn 2023 a dechrau 2024 i archwilio creu CoP ffurfiol.

Yn ystod y sesiynau cydgynllunio hyn, defnyddiodd cyfranogwyr dechnegau cydweithredol amrywiol, gan gynnwys chwarae difrifol, mapio ffordd, ac arolygon adborth, i ddiffinio prif baramedrau’r CoP. Drwy weithio gyda’i gilydd, ffurfiasant barth y CoP (dulliau ymchwil creadigol ac arloesol), nododd ei gymuned darged (proffesiynolion o Gaerdydd yn cwrdd bedair gwaith y flwyddyn wyneb yn wyneb), a sefydlodd ei brif arferion (defnyddio dulliau creadigol mewn lleoliadau ymchwil ar draws y byd academaidd, gwasanaethau cyhoeddus, y sector trydyddol, ac entrepreneuraeth gymdeithasol). Gosododd y broses gydweithredol hon y sylfeini ar gyfer cais llwyddiannus i’r Gronfa Diwylliant Ymchwil, a arweiniodd at lansiad swyddogol y CoP yn haf 2024.

Rôl Cyd-greu a Chymorth gan Gymheiriaid

Mae’r CoP wedi datblygu o fod yn blatfform ar gyfer rhannu gwybodaeth i fod yn amgylchedd cydweithredol lle mae cyfranogwyr yn cyd-ddatblygu dulliau newydd ac yn rhoi cymorth anffurfiol i’w gilydd. Mae’r newid hwn wedi caniatáu i’r CoP fanteisio ar ei botensial datblygiadol mwyaf. Fel y dywedodd un aelod: “Rwy’n hoffi sut mae’r grŵp wedi symud i gyfnod mwy arbrofol a chefnogol.”

Mae sesiynau’r CoP yn cynnig cyfle i dreialu a phrofi dulliau a chanlyniadau sydd dal yn y cam drafft. Mae aelodau nid yn unig yn derbyn gwybodaeth ond yn gyd-grewyr gweithgar; maent yn cynnig ac yn derbyn adborth beirniadol ar y dulliau sy’n cael eu profi, gan gefnogi creadigrwydd ac arloesedd.

Patrwm ar gyfer Creu a Meithrin CoP Traws-sector

1. Diffinio’r parth a’r pwrpas yn gynnar: Mae parth clir a phenodol yn helpu i uno aelodau o amgylch diddordeb cyffredin.
2. Annog perchnogaeth a gosod agenda ar y cyd: Dylai aelodau deimlo bod ganddynt berchnogaeth dros y gofod.
3. Cynnal rheoleidd-dra a momentwm: Dylai CoPs gwrdd yn rheolaidd gyda rhaglenni clir.
4. Meithrin adborth a myfyrdod parhaus: Casglu adborth i nodi beth sy’n gweithio’n dda.
5. Caniatáu hyblygrwydd ar gyfer arbrofi: Mae angen strwythur hyblyg ar gyfer CoP arbrofol.
6. Gwerthfawrogi ffurfiau amrywiol o arbenigedd: Mae pob aelod yn dod â phrofiadau gwerthfawr.

Mae’r Gymuned Ymarfer hon yn rhad ac am ddim ac ar agor i unrhyw un sy’n byw neu’n gweithio yng Nghaerdydd ac sy’n defnyddio dulliau ymchwil creadigol ac arloesol.